Kuptimi i marrëdhënies mes kanabisit dhe skizofrenisë është thelbësor për zhvillimin e strategjive parandaluese dhe trajtuese.
Kanabisi shpesh shihet si një zakon i pafajshëm apo relaksues, por shkenca po nxjerr në pah një anë të errët që rrallë diskutohet. Studime të reja tregojnë se përdorimi i tij, veçanërisht në moshë të re dhe tek individët me predispozitë gjenetike, rrit ndjeshëm rrezikun e episodeve psikotike dhe shfaqjes së skizofrenisë.
Shkencëtarët përpiqen të kuptojnë nëse kanabisi shërben thjesht si katalizator i ndjeshmërive mendore ekzistuese, apo nëse është në gjendje të shkaktojë çrregullime të reja më vete. Çështja nuk lidhet vetëm me zgjedhjen personale, por edhe me shëndetin publik, pasi shoqëria po përballet me gjithnjë e më shumë raste të të rinjve përdorues që zhvillojnë probleme të rënda psikiatrike.
Një studim i Universitetit të Kembrixhit dhe Qendrës së Shëndetit Mendor të Danimarkës zbuloi se predispozita gjenetike mund të përforcojë ndjeshëm rrezikun e episodeve psikotike tek përdoruesit e kanabisit. Përdoruesit me risk më të lartë gjenetik kishin 67% më shumë gjasa të përjetonin halucinacione dhe ide përndjekjeje krahasuar me ata me risk më të ulët.
Megjithatë, kërkime të tjera sugjerojnë se përdorimi i kanabisit rrit rrezikun e psikozës edhe pavarësisht predispozitës gjenetike. Një studim i King’s College në Londër tregoi se përdorimi i shpeshtë i kanabisit me përqendrim të lartë THC lidhet me rrezik më të madh për zhvillimin e episodeve psikotike.
THC-ja, substanca kryesore psikoaktive, ndikon mënyrën se si truri përpunon informacionin dhe mund të shkaktojë halucinacione apo mendime të çrregullta tek individët më të ndjeshëm.
Shkencëtarët gjithashtu kanë vënë re se kanabisi mund të ndryshojë biologjinë e trurit. Një studim i publikuar në JAMA Psychiatry tregoi se përdoruesit paraqesin nivele më të larta dopamine, substancë e lidhur ngushtë me simptomat psikotike.
Ndërkohë, kërkime të tjera raportojnë ndryshime të qëndrueshme në strukturën e trurit, veçanërisht në zonat që lidhen me kujtesën, vendimmarrjen dhe emocionet.
Rreziku duket edhe më i madh tek meshkujt e rinj. Një studim në Psychological Medicine vlerëson se rreth 30% e rasteve të skizofrenisë tek meshkujt 21–30 vjeç mund të ishin shmangur po të mos ekzistonte çrregullimi i përdorimit të kanabisit.
Ekspertët theksojnë se edukimi i publikut për rreziqet, sidomos për të rinjtë me predispozitë gjenetike, është jetik. Ata propozojnë strategji të personalizuara ndërhyrjeje, duke marrë parasysh faktorët gjenetikë dhe mjedisorë.
Megjithë provat në rritje, lidhja mes kanabisit dhe skizofrenisë mbetet komplekse. Nuk prek të gjithë përdoruesit, por për një pjesë me risk të lartë, substanca mund të veprojë si ndezës i sëmundjes mendore.
Shoqëria gjendet përballë një dileme: nga njëra anë pranimi i kanabisit për arsye rekreative apo mjekësore, nga ana tjetër mbrojtja e grupeve më të cenueshme. Shkencëtarët nënvizojnë se informimi, edukimi dhe monitorimi i kujdesshëm i përdoruesve të rinj janë thelbësorë për të frenuar pasojat.
