Një dietë e balancuar, e bazuar tek produktet bimore dhe e pasur me lëndë ushqyese, e kombinuar me vakte të rregullta dhe në përputhje me ritmet biologjike të trupit, mund të përmirësojë ndjeshëm cilësinë e gjumit.
Shumë prej nesh e dimë tashmë: një darkë e rëndë para se të shkojmë në shtrat shpesh na ‘vjedh’ orët e pushimit. Organizmi shpenzon energji të madhe për të tretur ushqime të yndyrshme, duke sjellë net të shqetësuara dhe mëngjese të lodhshme, edhe nëse kemi fjetur disa orë.
Por, sipas një artikulli të BBC, kërkimet më të fundit tregojnë se ushqimi nuk ndikon vetëm në ndjesinë e rëndesës në stomak. Ai mund të përcaktojë mënyrën se si funksionon ora jonë biologjike, të rrisë prodhimin e hormoneve të gjumit dhe të na ofrojë një pushim më të thellë e rigjenerues.
Nuk ka rëndësi vetëm çfarë hamë, por edhe kur e hamë
Shkencëtarët theksojnë se shmangia e stimuluesve si kafeina është vetëm hapi i parë. Ka ushqime që veprojnë si ‘qetësues’ natyralë: lëngu i vishnjës, kivi para gjumit apo qumështi i ngrohtë falë triptofanit, aminoacidit që ndihmon në prodhimin e melatoninës, hormonit të gjumit.
Melatonina gjendet gjithashtu në vezë, peshk, arra dhe fara. Konsumi i tyre lidhet me gjumë më të gjatë dhe më cilësor, megjithëse ekspertët paralajmërojnë se asnjë ushqim i vetëm nuk bën mrekulli. Rezultati varet nga cilësia e përgjithshme e dietës.
Roli i triptofanit dhe magnezit
Studime të fundit tregojnë se mungesa e triptofanit lidhet me pagjumësinë. Përthithja e tij bëhet më efektive kur shoqërohet me karbohidrate të pasura me fibra, si bishtajoret dhe drithërat integrale.
Nga ana tjetër, magnezi, i njohur si ‘minerali i relaksimit’, ul kortizolin (hormoni i stresit) dhe qetëson sistemin nervor. Ai gjendet në perime jeshile, fruta të thata, fara dhe drithëra. Sipas shkencës, suplementet e magnezit përmirësojnë gjumin e thellë dhe gjumin REM, duke ndikuar njëkohësisht pozitivisht në shëndetin mendor.
Vakti i fundit dhe drita
Një tjetër element thelbësor është koha e ngrënies. Ekspertët sugjerojnë të shmangim vakte të mëdha pak para gjumit dhe të mbyllim ushqimin disa orë më herët. Për më tepër, edhe ekspozimi ndaj dritës ndikon, një mëngjes i pasur me qumësht dhe konsumuar nën dritë të fortë natyrale stimulon më shumë melatoninën sesa i njëjti vakt i ngrënë në errësirë.
Ushqimi, një gjuhë për trurin
Shkencëtarët e përshkruajnë ushqimin si një ‘gjuhë’ që flet me trurin. Kur e ushqejmë trupin me triptofan, fibra, yndyrna të shëndetshme dhe magnez, në orare të qëndrueshme, trupi e kupton se është koha për qetësi. Kur përmbysim këtë ritëm me ushqime të përpunuara, sheqer dhe yndyrna të ngopura, gjumi bëhet i cekët dhe jo i qetë.
Ende shumë pyetje pa përgjigje
Megjithëse studimet janë inkurajuese, shkenca ende nuk ka dhënë përgjigje të plota: sa melatoninë duhet të marrim nga ushqimi dhe si bashkëvepron ajo me prodhimin natyral të trupit? Një gjë është e qartë: nuk ka një ‘magji’ të vetme. Sekreti qëndron në një stil jetese të qëndrueshëm, të shëndetshëm dhe në respekt të ritmit tonë biologjik.
Në fund, ndoshta nuk është çështje e një pije të vetme para gjumit, por e një rutine ushqimore që i rikthen trupit ekuilibrin e humbur mes natyrës dhe jetës moderne.
